Familieopstelling

Wat is een familieopstelling?

Een familieopstelling is een ruimtelijke weergave van je familiesysteem. In jouw familiesysteem heb jij een plek. Je bent onderdeel van het grotere geheel van je familie. De manier waarop je jouw leven hebt ingericht is vaak bepaald door het gezin waar je vandaan komt.

Bert Hellinger, grondlegger van systemisch werk zegt: ”Als de liefdesenergie in het familiesysteem vrij kan stromen, is er rust, orde en een gevoel van thuiskomen bij alle leden van de familie”.

Deze ideale situatie kan door veel factoren worden verstoord en zo ontstaat er een disbalans. Dit kan zorgen voor overtuigingen, patronen, gedrag of steeds terugkerende situaties in je leven waarbij je maar niet de vinger kunt leggen op de oorzaak.

Een familieopstelling leent zich prachtig om de oorzaak van deze verstoringen aan het licht te brengen. Dit kan van alles zijn; afwijzing, rouw, verlies, schuld, oorlog of zelfs onverwerkte gebeurtenissen uit vorige generaties bijvoorbeeld. Een opstelling geeft enorm veel inzicht in datgene wat je dwars zit en waar je mogelijk op dagelijkse basis last van hebt. Het geeft ook gelijk de mogelijkheid het om te buigen naar een oplossing, zodat je weer in balans komt.

Hoe werkt een familieopstelling?

1. Voorgesprek

Voordat de familieopstelling kan beginnen is er altijd een voorgesprek. De cliënt vertelt dan wat er speelt. Vaak zijn dat hele persoonlijke thema's. In de groep benadruk ik vooraf aan een opstelling het belang van privacy. Vanuit het gesprek formuleren we samen de vraag die we gaan onderzoeken in de opstelling.

2. Opstellen van deelnemers

Nadat de vraagstelling helder is worden de mensen die een familielid representeren (‘de representanten’) in een open ruimte neergezet. Afhankelijk van de vraag kan een representant ook een begrip of voorwerp representeren. Ook familieleden die niet meer leven, hebben hun plek, en kunnen opgesteld worden. De ruimte waarin we werken symboliseert je familiesysteem.

3. Ervaren

De representanten beginnen op de aangewezen plek wie of wat ze representeren te ervaren en belichamen. De voelbare, vaak onuitgesproken en onzichtbare dynamieken in het familiesysteem worden opeens zichtbaar doordat de representanten op elkaars aanwezigheid reageren. Het gaat erom hun waarnemingen helder te krijgen.

4. Beweging

De representanten geven tijdens de opstelling aan met wie ze wel en niet fijn resoneren en welke beweging ze willen maken als de balans niet klopt. Vaak gaat een representant op zoek naar een plek in de ruimte waar hij zich beter voelt. Soms begeleid ik een dialoog tussen de representanten die in de opstelling staan.

5. Interveniëren

Tegen het eind van de opstelling kan een interventie nuttig zijn omdat er direct een positieve verandering teweeg gebracht kan worden. Het familiesysteem komt meer in balans en de representanten in het familiesysteem ontspannen zich. Vaak ook stapt de cliënt zelf in de opstelling op de plek van zijn representant, wat een zeer krachtige ervaring kan zijn.

6. Inzicht

De opstelling eindigt vaak na een interventie of wanneer duidelijk is dat het familiesysteem balans en rust laat zien. De representanten en de cliënt voelen zich dan prettiger in vergelijking met toen de opstelling begon. Het inzicht uit de opstelling wordt vaak als zeer verhelderend ervaren. Er kan daarnaast enorm veel in het familiesysteem in beweging komen.

Een familiesysteem in balans

Een familiesysteem bestaat zowel verticaal: ouders, grootouders, overgrootouders etc. als horizontaal: zussen en broers. Iedereen is dus onderdeel van een familiesysteem, zelfs als er geen contact is met het gezin van herkomst.

Een familiesysteem is in balans als, vanuit systemisch perspectief, aan een aantal basisprincipes wordt voldaan:

Iedereen die erbij hoort of heeft gehoord heeft recht op een plek.
Iedereen staat hiërarchisch horizontaal en verticaal op de juiste plek.
Onder de deelnemers bestaat een gezonde balans tussen geven en nemen.

Als het familiesysteem hier niet aan voldoet, raakt het verzwakt en kan het uit balans raken. Ook andere factoren kunnen een disbalans veroorzaken, zoals bijvoorbeeld familiegeheimen, taboes, een abortus of vroeg overleden kindje, uitsluiting van een familielid, misdrijf of oorlogservaringen.

Een familieopstelling is behulpzaam bij:

Doorbreken van belemmerende persoonlijke patronen
Inzicht krijgen in verstoorde relaties met familieleden
Gezinsproblemen, al dan niet in samengestelde gezinnen
Relatieproblemen en scheiding
Inzicht in onverklaarbare gevoelens van schuld, schaamte, angst, verdriet of woede
Iemands plek ingenomen hebben
Verdriet door de dood van een familielid of vriend
Overbelasting of stress
Gevoelens van vastzitten, nutteloosheid en eenzaamheid
Omgaan met verantwoordelijkheid en loyaliteit
Verlangen naar meer vertrouwen in jezelf
Ondersteuning van persoonlijke groei
Zoektocht naar liefde en passie in het leven
Ontwikkeling van wensen naar realiteit
Toekomstige persoonlijke stappen toetsen

De voordelen van een familieopstelling

De opstelling brengt snel en helder verstoringen in het familiesysteem aan het licht.
De opstelling laat ook meteen zien waar het nodig is om in te grijpen om de balans te herstellen.
Je kunt met een opstelling direct werken aan een oplossing en herstel.
Het effect van een opstelling kan voor iedereen in het familiesysteem helend zijn.